តុលា​ការ​ប្រជាជន​នៅ​តែ​មាន​ឥទ្ធិពល​ក្នុង​សង្គមខ្មែរ​ នា​សត​វត្ស​ទី​២១​

ដោយនិស្សិត៖ ញឹក ស្រីល័ក្ខ, សាម​ សាវ័ន និង សាន តុលា



ភ្នំពេញ៖ ​តុលា​ការ​ប្រជាជន នៅ​តែ​មានឥទ្ធិ​ពល​​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ នាសតវត្សទី២១នេះ​។ តុលាការ​ប្រជាជន តែង​តែ​កើត​មាន​​ស្ទើរ​គ្រប់រូបភាព ដូច​ជា​​ករណី​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍, ចោរឆក់​ ឬ​ចោរ​ប្លន់ជាដើម។ ​តុលាការ​ប្រជាជន​ ជា​អ្នក​កាត់​ក្ដី​ក្រៅ​ច្បាប់ បន្ទាប់​ពី​ពួក​គេ​ជួប​ប្រទះ​​នូវ​ហេតុការណ៍​អ្វីមួយ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ ជាពិសេស​​តុលាការ​​ប្រជាជន​​​បាន​បង្ក​ឲ្យ​ជន​សង្ស័យ​​​បាត់​បង់ជីវិត​ក៏​មាន។​ តើ​​ហេតុអ្វី​បាន​ជា​កើត​មាន​តុលាការ​ប្រជាជន?​




បច្ចុប្បន្ន​នេះ ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ​ជា​ប្រទេស​​កំពុង​អភិវឌ្ឍ។​ ដោយ​ឡែក​ ការ​យល់​ដឹង​​របស់​ប្រជាជន​លើ​បញ្ហា​ច្បាប់​វិញ នៅ​មាន​កម្រិតនៅ​ឡើយ​។ ជា​មួយ​គ្នា​នេះ ជុំវិញ​បញ្ហា​ច្បាប់​ ទាក់​ទង​នឹង​ការ​កាត់​ក្ដី​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​តុលា​ការ​ ​នៅ​តែ​មាន​តួយ៉ាង​ គឺ​តុលាការ​ប្រជាជនជាដើម។

កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ នារីវ័យ​ក្មេង​​ម្នាក់ ​​​ត្រូវ​បាន​គេ​វាយ​ដំ និង​ចាប់​កោរសក់​ ដោយ​​​គេ​សង្ស័យ​ជា​ចោរ។ ក្នុង​ករណី​នេះ បាន​​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​​ការលើក​ឡើង​នៅ​ក្នុង​បណ្ដាញ​សង្គម ជុំវិញ​តុលាការ​ប្រជាជន ដែល​ប្រជាជន​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​អំពើហិង្សា​លើ​ជន​សង្ស័យ។ ​អ្នក​និយម​លេង​បណ្ដាញ​សង្គម​នៅកម្ពុជា បាន​បញ្ចេញ​មតិ​យោបល់​របស់​ខ្លួន​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ ដោយ​អ្នក​ខ្លះ​​គាំទ្រ និង​អ្នក​ខ្លះ​មិន​គាំទ្រ ចំពោះ​ការ​កាត់​ក្ដី​របស់​ប្រជាជន​បែប​នេះ។

ទន្ទឹម​នឹង​នេះ កាល​ពី​ដើម​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១៨កន្លង​ទៅ​ លោក​បណ្ឌិត​ម្នាក់ ក៏​ត្រូវ​តុលា​ការ​ប្រជាជន​ ប្រើ​អំពើ​ហិង្សាស្ទើរ​តែ​បាត់​បង់​ជីវិតផង​ដែរ។ ​ម៉្យាង​ទៀត​ ហេតុការណ៍​នេះ មិន​មែន​ជា​ករណី​លួច​ ឆក់ ប្លន់​ នោះទេ ប៉ុន្តែ​វា​ជា​ទិដ្ឋភាព​គ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍។ ជា​មួយ​គ្នា​នេះ អ្នក​វិភាគ​មួយ​ចំនួន បាន​លើក​ឡើងថា ការ​ប្រើ​ប្រាស់​អំពើ​ហិង្សា​លើ​ជន​សង្ស័យ​ក្នុង​ករណី​ណា​ក៏​ដោយ អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​សង្គម​អសន្តិសុខ និង​អាណាធិបតេយ្យ​ជា​ដើម ជាពិសេស​ ការកាត់​ក្ដី​ក្រោម​តុលាការ​ប្រជាជន​បែបនេះ។ ម៉្យាង​ទៀត ការ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សាបែបនេះ ត្រូវ​បាន​គេចាត់ទុក​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា មាន​កំហឹង​លើ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេស​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ។

ចំពោះ​បញ្ហា​តុលាការ​ប្រជាជន​នេះ អ្នក​ស្រី ណារិន ជា​អាជីវករ បាន​លើក​ឡើងថា ការ​ដែល​ប្រជាជន​កាត់​ក្ដី​បែបនេះ ព្រោះ​ពួក​គាត់​មាន​ការ​ឈឺ​ចាប់​ចំពោះ​ករណី​ផ្សេងៗ ដូចជា​ ចោរ​ឆក់ ឬ​ប្លន់ជាដើម មួយវិញទៀត​គឺ​ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ អាជីវករ​រូប​នេះ បន្តថា ទោះ​​ការ​កាត់ក្ដី​បែបនេះ មាន​ទោស​ក៏​ដោយ ប៉ុន្តែ​នេះជា​អ្វីដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​អស់ជំនឿ​លើ​ប្រព័ន្ធតុលាការ។

ចំណែក​និស្សិត​ផ្នែក​ច្បាប់វិញ កញ្ញា ផល លីវ​យី មាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​លើ​បញ្ហា​នេះ​ផងដែរ។ យុវតីរូបនេះ យល់ថា​តុលាការ​ប្រជាជន គឺបង្ហាញពីសង្គមមួយ ដែល​មានប្រព័ន្ធច្បាប់នៅមានភាពទន់ខ្សោយ ដោយ​ប្រជាជនមិន​ទុកចិត្តទៅ​លើប្រព័ន្ធច្បាប់ ដូចនេះហើយបានបង្កើតឲ្យ​មានតុលាការប្រជាជន នេះកើតឡើង។ កញ្ញា លីវយី បន្ថែមថា ប្រជាជន​គិតថាច្បាប់​មិនអាច​ធ្វើអ្វីជនល្មើសនោះបានទេ គឺពួកមន្រ្តីច្បាប់​មួយ​ចំនួន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ពុករលួយ។​

និស្សិត​ផ្នែក​ច្បាប់រូប​នេះ មិន​គាំទ្រ​ឲ្យ​តុលាការ​ប្រជាជន​នោះទេ លីវយី​ រៀប​រាប់​ដូច្នេះ៖ «បើសិនជាមានតុលាការប្រជាជន សង្គមទៅជាយ៉ាងណា។ យើងឃើញថាតុលាការប្រជាជនវាធ្វើឲ្យ​មានភាពអាណាធិបតេយ្យក្នុងសង្គម ជាធម្មតាទេ​នៅក្នុង​ដំណើរការរឿងក្តីនីមួយៗ ត្រូវស្វែងរកនូវហេតុផលអោយបានត្រឹមត្រូវ មិនមែនចេះតែកាត់ក្តីភ្លាមៗថាអ្នកនេះជាចោរ អ្នកនោះជា​ចោរ អ្នកនេះធ្វើត្រូវ អ្នកនេះធ្វើខុសទេ»។

ទោះ​ជាយ៉ាងណា ក៏​តុលាការ​ប្រជាជន​នៅតែ​មាន​វត្តមាន​ក្នុង​សតវត្សរ៍ទី២១នេះ ជាពិសេស​នីតិកាលទី៦នេះ។ ប្រជាពលរដ្ឋ​រង់ចាំ​​មើល​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​កម្ពុជា ថាតើ​មាន​ភាព​ត្រឹម​ត្រូវ យុត្តិធម៌​ ដែរ ឬទេ? មួយ​វិញ​ទៀត អំពើ​ពុករលួយ​ក៏​ជា​ផ្នែក​មួយ​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យមាន​តុលាការ​ប្រជាជន​ដែរ ព្រោះ​ដោយសារ​តែលុយ​ទើបធ្វើឲ្យ​សទៅជា​ខ្មៅ ហើយ​ខ្មៅទៅជាស។

បន្ថែម​លើ​តុលាការ​ប្រជាជន មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​ប្រជាជន​គ្រប់រូប ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ករណី​ផ្សេងៗ។ ដូចនេះនៅពេលដែល​មានតុលាការប្រជាជនកើតឡើង វាធ្វើឲ្យ​សង្គមយើងទៅជាមានភាពអាណាធិបតេយ្យ រញ៉េរញ៉ៃ គ្មានច្បាប់ត្រឹមត្រូវ គ្មាន​ច្បាប់គ្រប់គ្រង ហើយប្រជាជនខ្វះការយល់ដឹងក្នុងការវិនិច្ឆ័យ ថាតើជនណាមួយជាជនល្មើស វាអាចធ្វើឲ្យ​មានការយល់ច្រលំ ជួនកាលចេះតែស្រែកៗអោយផ្អើរ ដែរធ្វើអោយប៉ះពាល់ទៅដល់ជនរងគ្រោះដែរគាត់អត់ដឹងអីសោះ ក៏មកទទួលរងការគ្រោះថ្នាក់​ដោយសារតែតុលាការប្រជាជននេះ ។

ដោយ​ឡែក វាអាចធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រជាជនខ្លួនឯង ដោយសារតែប្រទេសមានច្បាប់ ដូចេះហើយយើងទុកអោយ​ច្បាប់ជាអ្នកដោះស្រាយ បើសិនជាយើងមិនសុខចិត្តយើងអាចធ្វើជាពាក្យបណ្តឹងផ្សេងៗតាមនោះទៀត៕

 

Comments

Popular posts from this blog

របរលក់ចាប់ហួយត្រូវប៉ាន់ខ្លាំង ខណៈរបរមួយចំនួនត្រូវបិទទ្វារដោយសារជំងឺកូវីត១៩

តើរឿងវាលពិឃាតមានសាច់រឿងរៀបរាប់ពីអ្វីទាក់ទងនឹងជីវិតអ្នកកាសែត New York Times?

ការនេសាទខុសច្បាប់